12 عامل سرعت دهنده به پوکی استخوان

12 عامل سرعت دهنده به پوکی استخوان : بافت استخوانی به صورت مداوم در حال تغیراست و استخوان‌های قدیمی را با استخوان های جدید بازسازی می کند. بدین گونه ساختار و تراکم استخوان حفظ می شود. تراکم استخوان در حدود ۲۵ تا ۳۰ سالگی در حداکثر میزان خود قرار دارد و پس از۳۵ سالگی، استخوان‌ها به دلیل تجزیه بیشتر، رو به زوال می روند.بنابر این هنگامی که تراکم استخوان ها کاهش باید و بدن به اندازه ی طبیعی استخوان تولید نکند، بیماری شایعی به نام پوکی استخوان یا استئوپروز به وجود می آید. پوکی استخوان به‌معنای استخوان‌ متخلخل می باشد.

عواملی که در پوکی استخوان شما نقش موثر دارند:

1-نداشتن تحرک کافی یا بستری بودن طولانی: ورزش‌هایی که با تحمل وزن همراه هستند، می‌توانند با اعمال فشار روی استخوان‌ها به تحریک رشد آن‌ها کمک کند. بنابراین ورزش و فعالیت روی عدم بروز پوکی استخوان اثر مثبت دارند.

2-کاهش یاکمبود هورمون های جنسی:  کم شدن تستوسترون در آقایان و استروژن در بانوان (بدلیل رسیدن به دوران یائسگی)، احتمال بروز پوکی استخوان را بالا می برد.

3- اختلالات خوردن : مانند بی‌اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی

4-مصرف الکل و دخانیات:

الف) خطر شکستگی استخوان برای افراد سیگاری در پیری بیشتر می شود.

ب) همچنین سیگاری‌هایی که شکستگی استخوان دارند،به زمان بیشتری برای درمان نیاز دارند و حتی این امکان وجود دارد که در پروسه بهبودی با مشکلات بیشتری دست و پنجه نرم کنند.

پ) کاهش تراکم استخوان قابل توجهی در زنان و مردان سالخورده‌ای که سیگار می‌کشند، دیده شده است.

ت) درخانم های سیگاری استروژن کمتری تولید می شود و زودتر از زنان غیرسیگاری به یائسگی می‌رسند.

5-تغذیه : سطوح پایین دریافت و جذب کلسیم، منیزیوم و ویتامین د

6-بیماری ها : برخی بیماری های ژنتیکی، غدد، گوارشی، خونی و روماتیسمی در ابتلا به پوکی استخوان موثرند.

7- جنسیت : احتمال بروز پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان است.

8-شکستگی قبلی: افرادی که در یک دوره ای از زندگی یک شکستگی را تجربه کرده‌ اند، احتمال بیشتری دارد که به‌ویژه پس ازسن ۵۰ سالگی دچار مشکل پوکی استخوان شود.

9-افزایش سن: افزایش سن با پوکی استخوان رابطه مستقیم دارد. به خصوص احتمال آن پس از 35 سالگی بیشتر می شود.

10- قد و جثه : افراد کوتاه قد و کوچک جثه خطر پوکی استخوان را بیشتر به دوش می کشند چراکه امکان ساخت استخوان در این افراد کم تر است.

11-نوع نژاد: احتمال این عارضه در زنان سفید پوست(نژاد قفقازی) و آسیایی(شرق آسیا)، بالاست.همچنین نیز در مردان، خطر پوکی استخوان در نژاد سفیدپوست بالاتر از سایر نژادهاست.

12-وراثت: بدون شک ابتلای خانواده شما به پوکی استخوان، روی شما نیز اثر می گذارد.

قطعا پس از آشنایی با این عوامل دریافته اید که برخی از آنها قابل تغیر و بهبود می باشند.

عوارض پوکی استخوان

پوکی استخوان به خودی خود دردی ندارد اما نتیجه این عارضه یعنی شکستن استخوان به دلیل ضعیف شدن آن می تواند دردناک باشد. هنگامی که پوکی استخوان دارید،با کمترین ضربه مثل افتادن های عادی یا حتی یک سرفه دچار شکستگی در نواحی ستون فقرات،مچ ها و یا استخوان لگن می شوید.

اگر دچار درد های کمری هستید و به توصیه ی پزشک باید ورزش کنید، حتما بخوانید : ورزش های مفید و مضر برای دیسک کمر

آیا پوکی استخوان نشانه دارد؟

پوکی استخوان در مراحل اولیه به ندرت خودرا نشان می دهد و همین امر تشخیص این بیماری را دشوار می کند. برخی علائم که در مراحل پیشرفت خود را نشان میدهند شامل : درد مفاصل، مشکل در ایستادن، قوز کردن، شکستگی سریع استخوان براثر ضربات آرام و کوتاه شدن قد پس از سالهای متمادی

روش های تشخیص قطعی پوکی استخوان

1-آزمایش

بررسی میزان کلسیم ، فسفر و آلکالین فسفاتاز سرم و بیوپسی استخوان

2-اشعه X

در روش اسکن تراکم استخوان، از نوعی تکنولوژی اشعه‌ی ایکس با نام DEXA  استفاده می‌شود. این روش در کنار اطلاعات مربوط به عوامل خطرساز بیمار، می‌تواند احتمال وقوع شکستگی در اثر پوکی استخوان را نشان دهد. این تکنولوژی همچنین امکان نظارت بر پروسه درمان بیماران را فراهم می کند.

این مطلب را از دست ندهید : تاثیر ورزش بر سیستم قلبی عروقی

اسکن DEXA توسط دو دستگاه انجام می شود:

دستگاه اسکن مرکزی: این دستگاه در بیمارستان ها میزان تراکم مواد معدنی استخوان لگن و ستون فقرات را به گونه ای که بیمار روی میزی دراز کشیده است، اندازه‌گیری می‌کند.

دستگاه اسکن DEXA مدت بیست دقیقه زمان می‌برد و بدون درد است. این دستگاه که اشعه‌ی ایکس را تولید می کند ، مقدار کلسیم و دیگر مواد معدنی استخوانی را در یک قطعه از استخوان نشان می دهد. تراکم مواد معدنی استخوان بر این اساس که چه میزان اشعه‌ی ایکس از آن استخوان عبور می کند تعیین می‌شود.

دستگاه اسکن جانبی: یک دستگاه متحرک  است که استخوان‌های مچ، پاشنه یا انگشت را مورد بررسی قرار می‌دهد. این نوع از دستگاه اندازه‌گیری دقیقی از تراکم استخوان ندارد، با این حال اگر نتیجه‌ی آزمایش با آن مثبت بود برای درمان به پزشک مراجعه کنید.

بیشتر بدانید : چگونه با وجود زانو درد ورزش کنیم؟

روشهای درمانی پوکی استخوان

در صورت مشهود بودن دلیل ، پوکی استخوان باید درمان شود. هدف از درمان ، خودداری از پیشرفت بیماری و کمک به بهبود آن می‌باشد. گرچه پوکی استخوان را نمی‌توان بطور قطعی درمان کرد، ولی طبق گزارشی از اسپرت اسکولار ؛ میتوان به طور نسبی آن را به روش های زیر درمان کرد.

1-ورزش،راه درمانی ساده برای پوکی استخوان

بخشی از برنامه درمانی که برای بیماران پوکی استخوانی توصیه می شود، ورزش است که شامل نرمش های تقویتی و نرمش های در مقابل مقاومت محسوب می شود. مراقب باشید: طی ورزش، بر روی استخوان ها فشار ناگهانی وارد نکنید و از ورزش هایی که ممکن است ضربه های زیادی به استخوان ها بزنند پرهیز کنید.

از آنجایی که پوکی استخوان از میانسالی آغاز شده و تا سالمندی ادامه می یابد، یکی از بهترین ورزش ها برای افرادی در این سنین و مبتلا به پوکی استخوان یوگا است. حتما مطالعه کنید : یوگا درمانی برای همه ی درد ها

2-داروهای رفع پوکی استخوان

داروهای ضد پوکی استخوان موجب کاهش سرعت از دست رفتن تراکم استخوان می شوند و یا باعث تشکیل استخوان می شوند. بدین ترتیب این دارو ها با بالابردن تراکم استخوان، احتمال شکستگی استخوان را کاهش می دهند. بیسفوسفونات‌ها از جمله ی این داروها هستند.

-مهارکننده‌های لیگاند RANKL (مانند دنوزوماب) یک داروی ایمنی است و روش جدید بهبودی برای پوکی استخوان در نظر رفته شده است.

-کالسی‌تونین دارویی است که در جلوگیری از شکستگی ستون فقرات در زنان یائسه کمک می‌کند و در صورت شکستگی درد را کنترل می کنند.

-هورمون پاراتیروئید نیز برای بیماران دارای خطر بالای شکستگی هستند، پیشنهاد می شوند. این دارو موجب تحریک رشد استخوان می‌شود.

3-تغییر در رژیم غذایی و دریافت مقدار کافی مواد پروتئینی ، کلسیم مکمل ، املاح و ویتامین د

4-تجویز استروژن یا استروژن همراه با پروژسترون و اندروژن و املاح فلوئور. همچنین آگونیست‌های استروژن (SERMS) می‌توانند خطر شکستگی ستون فقرات را در زنان بعد از یائسگی کاهش دهند.

دو راهکارهای طلایی برای پیشگیری

1-به کار بردن بیشتر کلسیم و ویتامین D: قطعا همه می دانیم که سلامت استخوان‌ها بسیار به کلسیم وابسته است و مصرف مقدار کافی از کلسیم بسیار مهم است. با بروز پوکی استخوان، منافذ موجود در استخوان‌ها بیشتر می‌شوند و به ظاهر،‌ کلسیم نقش پر کردن این منافذ را بر عهده دارد.

افراد بالغ سن 19 سال به بالا باید روزانه هزار میلی‌گرم کلسیم مصرف کنند. زنان بالای 51 سال و تمام افراد بزرگسال ۷۱ سال به بالا باید ۱۲۰۰ میلی‌گرم در روز کلسیم مصرف کنند.

برخی خوراکی های خوشمزه سرشار از کلسیم شامل:

کلم بروکلی، کینوآ، اسفناج خام، شیر، ماست، سویا (حاوی استروژن گیاهی است که برای حفظ سلامت استخوان ها سودمند است )، کنجد، لوبیای سفید، بامیه خام، تخم کتان، تخمه ی آفتاب گردان، آب تره، بادام، ماهی های دارای استخوان‌های نرم نظیر قزل‌آلا و ماهی تن

*اگر مصرف کلسیم یک فرد از طریق رژیم غذایی کافی نباشد، می تواند مکمل‌ها را به برنامه غذایی خود اضافه کند.

2-ورزش و پیاده روی: ورزش‌ به خصوص اگر به طور منظم انجام شود سلامتی استخوان ها و قوی شدن ماهیچه‌ها را به دنبال دارد. همچنین تمریناتی مانند یوگا که در تقویت انعطاف پذیری بدن نقش دارد،خطر شکستگی ناشی از ضربات را کاهش می دهد.

توصیه پایانی

اغلب پوکی استخوان بدون علامت به ما سر می زند که بر همین مبنا اسپرت اسکولار به خانم های بالای ۶۵ سال و مردان بالای ۷۰ سال توصیه می شود که تست تراکم استخوان را انجام دهند. البته در برخی شرایط و در صورت وجود ریسک فاکتورهای خاص که فرد را در معرض شکسستگی استخوان قرار بدهند، به انجام تست سنجش تراکم استخوان در سن کمتر از ۶۵ سال نیز تاکید می شود.

این فاکتورها شامل مصرف سیگار و الکل، وزن کمتر از ۵۸ کیلوگرم، استفاده از استروییدها به مدت طولانی، بزرگسالان مبتلا به بیماری هایی که باعث از بین رفتن استخوان می شود، یائسگی زودرس و سابقه شکستگی استخوان بدون وجود ضربه می باشند.