دانستنی های مهم درباره بیماران آسمی!

دانستنی های مهم درباره بیماران آسمی!  آسم یک نوع بیماری مزمن مجاری هوایی است که در نتیجه التهاب این ناحیه و اکسیژن رسانی کم به سمت ریه ها ایجاد می باشد. فردی که مبتلا به آسم (یعنی تنگی نفس ، خس خس ، سرفه ، تنگی قفسه سینه) می شود، اگربه موقع و به درستی تحت درمان قرار گیرد، به راحتی می تواند با آسم زندگی کند.در صورتی که بیماری آسم به خوبی تحت کنترل قرار نگیرد، ممکن است موجب ناتوانی در حرف زدن، کاهش توانایی فعالیت و ورزش یا حتی مراجعه مرتب به اورژانس و بیمارستان شود. این بیماری شایع یک مولفه‌ی ژنتیکی قوی است.

همه مبتلایان به آسم دارای علائم یکسانی نیستند و بیمار ممکن است بعضی نشانه ها را داشته باشد یا اینکه در بازه زمانی مختلف،علائم متفاوتی داشته باشد. امکان دارد بیمار مبتلا به آسم هر روز برخی علائم را مشاهده کند یا بصورت دوره ای دچار حمله آسم شود. همچنین ممکن است برخی افراد فقط به یک سری آغازگرها واکنش نشان دهند.

درباره ی انواع سرطان و راه های پیشگیری از آن ها چه میزان آگاهی دارید؟ آیا می دانید چگونه باید با سرطانی شدن بافت های بدن مبارزه کرد؟

حمله آسمی چیست؟

حمله آسمی یا asthma attack زمانی است که شدت بیماری آسم بیشتر از همیشه شده است. این حملات میتوانند خفیف یا شدید باشند. حمله خفیف آسم رایج تر ولی کوتاه مدت تر است. حمله شدید و ناگهانی آسم شیوع کمتری دارد ولی طولانی‌مدت تر است و یک مورد اورژانسی محسوب می‌شوند.

هنگام حمله آسمی در مجاری هوایی چه اتفاقی میوفتد؟

1-ملتهب شدن: هنگامیکه جایی صدمه ببینید یا عفونت کند، مایع و سلولهای التهابی از عروق به آن محل نشت می کنند. در بیماری آسم برخی از این سلول ها در مجاری تنفسی برای همیشه باقی مانده اند. هنگامی که تعداد سلول منتقل شده از خون به دیواره مجاری هوایی بیشتر شود، حمله آسم رخ می دهد.

زیرا این سلول ها مقدار زیادی موادی مانند هیستامین در خود دارند که موجب متورم شدن و تولید ماده مخاطی می شود. افزایش این ماده باعث کاهش جریان هوا در مجاری می شود.

2- انقباض مجاری هوایی: طی تنفس معمولی، عضلاتی که در اطراف مجاری هوایی قرار گرفته‌اند، به حالت استراحت بوده و هوا آزادانه در مجاری جا به جا می شود. هنگام مواجه شدن با آغازگرهای آسم، عضلات ظریف دیواره بطور غیر ارادی منقبض می شوند. با اینکه این فرایند ظرف چند دقیقه پایان می یابد ولی همین عامل سبب تنگ شدن راه های هوایی می شود.

3- تحریک شدن مجاری هوایی: از آنجایی که مجاری هوایی مبتلایان به آسم حساس است، درمقابل آغازگرهای خفیفی مانند عطرها، ذرات حیوانات، گرد‌و‌غبار یا گرده واکنش نشان داده و تنگ می‌شوند. این عوامل سبب بروز علائم حمله‌ی آسم مانند خس خس یا صدای سوت مانند، دشواری تنفس، سرفه و.. میشود.

علائم هشدار دهنده اولیه آسم

1-سرفه های مکرر هنگام بازی،شب و خنده

2-تنگی نفس و تنفس سریع

3- خس‌خس شدید هنگام دم و بازدم به خصوص پس از فعالیت جسمی

4- سفت شدن گردن و احساس ناراحتی در قفسه سینه

5- کبودی رنگ شدن ناخن‌های دست و لب‌ها

6-احساس وحشت زدگی و عرق صورت

اگر درگیر کم خونی و اثرات ناشی از آن هستید بخوانید : ۲۰ علامت کم خونی در بدن

7-نداشتن انرژی حین بازی و احساس ضعف

8-دشواری در تکلم

9-پریدگی رنگ صورت

10-اختلال در خواب

11- داشتن نشانه های سرماخوردگی یا آلرژی مثل گلودرد،سردرد،آبریزش یا گرفتگی بینی

بطورکلی این علائم کمی قبل از حمله آسم آغاز می شود ولی آنقدری شدید نیست که مانع از انجام فعالیت‌های طبیعی و روزمره‌ی فرد شوند.

عوامل محرک آسم

1-عوامل محیطی مانند مایت های گرد وغبار،اُزُن، نیتروژن اکسید، سولفوردی‌اکسید، دمای سرد، رطوبت بالا

2- آلرژن‌هایی نظیر گرده، اسپورهای کپک، قارچ،ذرات حیوانات خانگی،پروتئین های حیوانی

3-اضطراب،خشم،خنده، گریه

4- بخارهای سمی ناشی از پاک‌کننده‌های خانگی و رنگ‌ها

5- عفونت‌هایی مثل سینوزیت، سرماخوردگی و آنفلوانزا

6-محرک‌هایی نظیر رایحه‌های قوی عطرها یا محلول‌های پاک‌کننده

7-نگهدارنده‌های مواد غذایی مانند افزودنی‌های سولفیتی مانند بیسولفیت سدیم، بیسولفیت پتاسیم، متابیسولفیت سدیم، متابیسولفیت پتاسیم و سولفیت سدیم

8-آلرژی های غذایی نظیر تخم مرغ،آجیل،سویا،جانوران دریایی،شیرگاو،سالادها،میوه های تازه

9-برخی داروها

انواع آسم

1- آسم شغلی:

آسم شغلی نوعی از آسم است که در نتیجه‌ی محیط کاری ایجاد می شود و ممکن است افراد فقط در محل کار علائم را داشته باشند. از نشانه های این نوع آسم میتوان به سرفه کردن، تحریک چشم، آبریزش و گرفتگی بینی اشاره کرد. مشاغل مرتبط با آسم شغلی عبارت‌اند ازنانوایی، پرورش دام، کشاورزی، نجاری، آرایشگری، پرستاری، نقاشی و..که بیشترین سروکار را با آغازگرهای آسم دارند.

2-آسم ناشی از مصرف سیگار:

بدون شک ابتلای به آسم در افراد سیگاری و همچنین اطرافیان آنها که در معرض دود سیگار هستند زیاد است. احتمال ابتلای افراد سیگاری به آسم بیشتر است. همچنین خطر ابتلا به آمفیزم، فشار خون بالا،  سرطان گلو، سرطان ریه، بیماری قلبی، زخم معده و بیماری لثه برای افراد سیگاری بیشتر است.

3-آسم ورزشی:

ورزش برای افراد مبتلا به آسم، میتواند منجر به تنگ شدن مجاری هوایی شود. اگر کسی دچار آسم ورزشی باشد، طی ۱۵-۵ دقیقه‌ی اول یک فعالیت ورزشی هوازی احساس گرفتگی قفسه سینه، دشواری تنفس وسرفه خواهد کرد.

این علائم معمولا طی ۶۰-۳۰ دقیقه‌ی بعد پایان می یابد اما حدود ۵۰ درصد از افراد دچار آسم ورزشی، یک حمله‌ی دیگر را ۱۰-۶ ساعت بعد تجربه خواهند کرد. به توصیه اسپرت اسکولار؛پیش از انجام یک ورزش سنگین، بدنتان را به‌آرامی و به‌طور مناسبی گرم کنید زیرا احتمال حمله آسم را کاهش می دهد. ورزش حتی ممکن است آغازگر نشانه های آسم باشد.

4-آسم ناشی از عفونت و سرماخوردگی:

سرماخوردگی، آنفلوانزا و عفونت‌های سینوسی می‌توانند موجب حمله‌ی آسم شوند. عفونت‌های تنفسی آغازگر می‌توانند ویروسی یا باکتریایی بوده و علت معمول آسم به‌خصوص در کودکان کمتر از ۱۰ سال هستند.

5-آسم حساس به دارو:

بعضی مبتلایان آسم دارای آسم حساس به آسپرین هستند ویا حتی ممکن است نسبت‌به داروهایی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و بتابلوکرهای (که برای درمان بیماری قلبی، فشار خون بالا و گلوکوم استفاده می‌شوند)، نیز واکنش نشان دهند.

6-آسم براثر چاقی:

طبق برخی مطالعات انجام شده، افراد دارای اضافه وزن بیشتر دچار آسم می شوند.

7-آسم مرتبط با ریفلاکس گوارشی:

ممکن است فرد مبتلا به آسم هنگام دراز کشیدن یا هنگام شب،دچار ریفلاکس گوارشی یعنی برگشت اسید از معده به مری شوند که موجب سوزش شدید سردل می شود. درصورتی که این اسید به مجاری هوایی راه پیدا کند میتواند باعث تحریک و التهاب آن و در نتیجه حمله آسم شود.

8-آسم شبانه:

این نوع آسم ، با مواردی مانند چرخه خواب و بیداری،حالت خمیده بدن موقع خواب،سردی مجاری هوایی و ترشحات هورمونی ناشی از ریتم های شبانه روزی بی ربط نیست.علائم آن به ویژه دشواری تنفس ،سرفه و خس خس در شب بیشتر است.

9-آسم همراه با آتوپی:

آتوپی گرایش ارثی یک فرد برای ابتلا به اگزما، ورم ملتحمه‌ آلرژیک، رینیت آلرژیک و آسم می باشد. در واقع این گرایش باعث افزایش حساسیت دربرابر آلرژن‌های معمولی به‌ویژه آن‌هایی که در غذا و هوا وجود دارند، می‌شود.

بعضی از کودکان دچار اگزما یا درماتیت آتوپیک، مبتلا به آسم نیز می‌شوند. طبق برخی پژوهش های انجام شده ، ممکن است کودکانی که به درماتیت آتوپیک مبتلا می شوند، دچار آسم شدید و ماندگاری مانند آسم بزرگسالی شوند.

خطر بیشتر آسم در پسربچه ها!

در بین کودکان، نسبت ابتلا به آسم در پسربچه‌ها بیشتراست . هنوزبه علت دقیق آن پی نبردند ولی به گفته برخی متخصصان ؛اندازه‌ی مجاری هوایی در پسربچه‌ها نسبت‌به مجاری هوایی دختربچه‌ها کوچک‌ترمی باشد و این موضوع می تواند در افزایش خطر خس‌خس پس از یک سرماخوردگی یا دیگر عفونت‌های ویروسی موثر باشد.

تقریبا در سن20 سالگی، نسبت شیوع آسم دردختران و پسران برابر می‌شود. در سن ۴۰ سالگی، زنان نسبت‌به مردان بیشتر به آسم بزرگسالی مبتلا می‌شوند.

 حتما بخوانید : چرا کودکان باید ورزش کنند؟

چطور بفهمم آسم دارم؟

امکان دارد پزشک برای بررسی تنفس بیمار و میزان واکنش به درمان از یک یا چند آزمایش تشخیصی استفاده کند.

1-اسپیرومتری: برای اندازه گیری حجم هوای خارج شده از ریه ها و سنجش عملکرد آن پس از یک دم عمیق استفاده می شود. زیرا این آزمایش میتواند وجود هرگونه گرفتگی مجاری هوایی را به ما نشان دهد. همچنین این آزمایش برای نظارت بر پاسخ دربرابر داروهای آسم نیز کاربرد دارد.

2-پیک ‌فلومتری: آزمایشی برای ارزیابی عملکرد ریه در خانه می باشد که بیشترین توان ممکن در یک دم و بازدم عمیق را بررسی می کند(طبق شکل). پیک فلو که حداکثر جریان را به نمایش می گذارد درصورتی که یک مقدار کمتری را نشان دهد به معنی انسداد مجاری هوایی است. این روش نسبت به اسپیرومتری دقت کمتری دارد ولی سبب می شود تا با کنترل به موقع علائم از بروز آسیب جدی تر جلوگیری کنید.

3-عکسبرداری قفسه سینه با اشعه X: این روش برای متمایز کردن بیماری آسم از ذات الریه یا بررسی علت پاسخ ندادن بدن به درمان آسم استفاده می شود.

4-آزمایش متاکولین: فردی که مبتلا به آسم باشد درصورت استنشاق متاکولین، دچار اسپاسم و تنگ شدن مجاری هوایی می‌شود.

خس خس نکردن صدای فردمبتلا به آسم، نشانه بهبودی او نیست!

امکان دارد در یک حمله شدید آسم، ریه ها به قدری سفت شوند که هوای کافی برای ایجاد صدای خس خس صدا هم وجود نداشته باشد. این اتفاق خطرناک که با عنوان خاموشی قفسه سینه خوانده می شود، ممکن است به آبی رنگ شدن اطراف لب و عدم توانایی در صحبت کردن منجر شود. نداشتن درمان فوری در این موارد، به عدم هوشیاری و یا مرگ منجر می شود.

آسم، درمان هم دارد

نکته ای که مهمتر از درمان است، تشخیص صحیح و به موقع بیماری آسم است. اسپری‌های تنفسی، نبولایزر آسم،کورتون، استروئیدها و دیگر داروهای ضدالتهاب که توسط پزشک برای مقابله با آسم تجویز و پیشنهاد می شوند.