آرتروز زانو و بهترین روش های درمانی آن

آرتروز زانو

آرتروز از شایع ترین دلایل ایجاد درد در زانو است . از ویژگی های اصلی  آرتروز زانو از بین رفتن پیشرونده غضروف مفصلی است. غضروف مفصلی ماده ای ژلاتینی است که بین دو استخوان وجود دارد. با توجه به اینکه با افزایش سن این بیماری پیشرفت میکند ، اما ممکن است آرتروز در سنین پایین تر و افراد جوان نیز دیده بشود.

بخوانید : ۱۲ عامل سرعت دهنده به پوکی استخوان

دلایل بروز آرتروز

چندین فاکتور وجود دارد که می توانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند :

_ افزایش سن : هرچه سن بالا تر می رود ، به خصوص بالای ۴۵ سال ، احتمال مبتلا شدن به این بیماری را افزایش میدهد.

_ جنسیت : به طور کلی ، زنان بیشتر از مردان ، دچار بیماری آرتروز می شوند.

_ آسیب دیدن مفاصل : هنگامی که مفاصل در زمان ورزش و یا اتفاقات خاص مانند تصادف آسیب می بینند ، خطر ابتلا به آرتروز افزایش پیدا می کند.

_ چاقی : وقتی بدن دچار اضافه وزن بیش از حد باشد ، حمل وزن بیشتر توسط بدن ، سبب آسیب دیدگی مفاصل می شود.

_ وراثت : بعضی از افراد که به طور مادرزادی دچار مشکلات استخوانی هستند ، خطر ابتلا به آرتروز در آنها بیشتر است.

_ شغل های خاص : بعضی از مشاغل که باعث فشار آمدن به زانو شود ، احتمال بروز ب آرتروز را افزایش می دهد.

_ بیماری های دیگر : برخی از بیماری ها مانند دیابت،یا نقرس و یا کم کاری تیروئید نیز ممکن است باعث بیماری آرتروز شود.

پیشنهاد مطالعه :  چگونه با وجود زانو درد ورزش کنیم؟

در ادامه با برخی از عواملی که سرعت پیشرفت آرتروز را افزایش می دهند آشنا می شویم :

۱- ضربه
۲-شکستگی های درون مفصلی و دررفتگی
۳-بیماری کندرومالاسی کشکک (نرم شدن غضروف زیر کشکک) و موارد دررفتگی مکرر آن
۴-پارگی عناصر مفصل زانو (مثلاً منیسک ها، رباط ها و کپسول مفصلی)

در ادامه :

۵-عدم کنترل فعالیت های روزمره که منجر به استرس بیش از اندازه به ناحیه زانو می گردد (مواردی چون چهار زانو نشستن، دو زانو نشستن، توالت طولانی مدت غیر فرنگی و بالا و پایین رفتن از پله ها به دفعات متوالی به خصوص پله هایی که شیب تند دارند)
۶-وجود بیماری های مفصلی (همانند آرتریت روماتوئید یا بیماری عفونی در مفصل و…)
۷-عوامل ژنتیکی
۸-بیماری استئوکندریت دیسکان
۹-کیست منیسک
۱۰-منیسک دیسکی شکل
۱۱-بی ثباتی زانو به علت شلی رباط ها

عوارض بروز آرتروز چیست ؟

متأسفانه این بیماری با گذشت زمان پیشرفت می کند و هنوز درمان قطعی برای آن یافت نشده است اما با کمک برخی روش‌های درمانی می‌توان درد ناشی از این بیماری را کاهش داده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشید. حدود یک سوم بیماران مبتلا به آرتروز ممکن است دچار ناتوانی‌های شدیدی شوند. گاهی درد و ناراحتی مفصل آنقدر شدید می‌شود که بیمار نمی‌تواند از آن مفصل استفاده کند.

بیشتر بدانید : انواع آسیب های ورزشی  و درمان اولیه

تشخیص آرتروز زانو چگونه صورت می گیرد ؟

تشخیص آرتروز به این شکل است که ، ابتدا دکتر اطلاعات و مشخصاتی در رابطه با علائم و سوابق خانوادگی را جمع اوری کرده و سپس طبق ، اطلاعاتی که کسب کرده است ، آزمایش هایی را برای شما تجویز میکند.

_ آزمایش پرتو ایکس : این آزمایش می‌تواند ، میزان آسیب دیدگی غضروف و همچین استخوان را نشان بدهد.

_ آزمایش MRI : این آزمایش زمانی تجویز می شود که پرتو ایکس نتواند به خوبی دلیلی برای درد زانو پیدا کند و آرتروز را تشخیص بدهد. همچنین ممکن است پزشک آزمایش خون تجویز کند تا شاید بیماری‌های دیگری را که باعث درد می‌شوند، شناسایی کند. به‌عنوان مثال، روماتیسم مفصلی که در اثر اختلالی در دستگاه ایمنی به‌وجود می‌آید نیز می‌تواند موجب ایجاد درد زانو بشود.

_ آزمایش مایع مفصلی (Joint aspiration) : در این نوع آزمایش ، پزشک ابتدا محل مبتلا به آرتروز را بی حس کرده و سوزنی را برای کشیدن مایع داخل مفصل فرومی‌کند. این مایع از لحاظ شواهد مرتبط با تخریب مفصل و وجود ذرات کریستالی بررسی می‌شود.

روش های درمانی آرتروز

امروزه دیگر درمان آرتروز مانند گذشته نیست و روش های جدیدی برای درمان ارائه شده است . درمان آرتروز زانو به دلیل اینکه یکی از انواع شایع آرتروز بوده و سبب بروز مشکلات زیادی برای فرد مبتلا می شود از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مهم‌ترین هدف در درمان آرتروز زانو، بهبود درد و افزایش تحرک‌پذیری زانوست ، به همین دلیل روش های درمانی توصیه شده توسط پزشکان تلفیقی از اقدامات زیر است.

درمان آرتروز به چند دسته تقسیم می شود :

۱) دارو ها

_ استامینوفن : این دارو زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که درد آرتروز خفیف باشد و به همین دلیل می تواند به کاهش درد کمک کند.

_ داروهای ضد التهاب : داروهای ضد التهاب که نیازی به تجویز پزشک ندارند اما در دوره های کوتاه مدت باید استفاده شوند مانند ، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم هستند .این داروها می توانند التهاب همراه با درد را کمی کاهش دهند.

_ دولتستین : این دارو به طور معمول به عنوان داروی ضد افسردگی استفاده می شود، برای درمان دردهای مزمن از جمله درد آرتروز نیز مورد تایید قرار گرفته است که البته نیازمند تجویز پزشک است .

۲) درمان فیزیکی

یک درمانگر فیزیکی می تواند به شما کمک کند تا یک برنامه ورزشی داشته باشید و طبق آن عضلات اطراف زانو خود را تقویت کنید . تقویت عضلات اطراف زانو باعث افزایش ثبات مفصل زانو و کاهش درد آن می‌شود. تمرینات کششی می‌توانند به تحرک‌پذیری و انعطاف‌پذیری مفصل زانو کمک بکنند.

_ فیزیوتراپی : فیزیوتراپی نیز یکی از راه هایی است که برای درمان آرتروز توصیه می شود. این روش به شما یاد می دهد که عضله های خود را تقویت کرده، همچنین قدرت انعطاف پذیری مفاصلتان را افزایش دهید و حتی بتوانید کارهای روزمره خود را با درد زانو کمتری انجام دهید .

_ ورزش یوگا : این ورزش بیشتر برای تمرکز و آرامش اعصاب مورد استفاده قرار می گیرد. اما تحقیقات نشان داده است که این ورزش ها به کاهش درد مفاصل کمک کرده و باعث بهبود حرکت می شود . زمانی که توسط یک مربی آگاه هدایت می شود، این درمان ها امن هستند. از حرکتی که باعث درد مفاصل شما می شود خودداری کنید.

۳) جراحی و تزریق

_ جراحی : جراحی تعویض مفصل زانو یکی از جراحی های رایج و موفق در درمان آرتروز مفصل زانو پیشرفته است که می تواند به بازگشت عملکرد طبیعی زانو کمک کند. در جراحی تعویض جراح شما سطوح مفاصل آسیب دیده را حذف می کند و آن ها را با قطعات پلاستیکی و فلزی عوض می کند. خطر جراحی شامل عفونت و لخته های خونی است. مفاصل مصنوعی می توانند فرسوده شده و یا آزاد شوند و ممکن است نیاز به تعویض داشته باشند.

_ تزریق کورتون به داخل زانو : کورتون دارویی است ک خاصیت ضد التهابی قوی دارد. البته تزریق این دارو را می توانید سالی سه یا چهار بار دریافت کنید زیرا ممکن است سبب بدتر شدن آسیب های مفاصل شود.

_ تزریق هیالورونیک اسید : این تزریق ممکن است درد زانوی شما را کمتر کند اما تحقیقات نشان داده است هیچ تاثیری بر روی بهتر شدن آرتروز نخواهد داشت. هیالورونیک اسید به طور طبیعی در مفاصل شما وجود دارد و نقش روان کننده را دارد.

این مقاله را از دست ندهید : تمرینات مفید و مضر برای دیسک کمر

۴) درمان های خانگی

_ استفاده از وسایل طبی مانند زانو بند : دو نوع زانو بند وجود دارد ، که مدل اول سبب کاهش فشار وزن وارد شده به طرفین زانو شود و نوع دوم ثابت کننده زانو است و می تواند از کل قسمت های زانو حمایت کند.

روش های پیشگیری از آرتروز زانو :

_ کاهش وزن : کاهش وزن سبب می شود که به زانو فشار وارد شود و سبب بروز مشکلاتی مانند آرتروز شود. اضافه وزن سبب می شود که بیماری آرتروز در افراد چاق و یا دارای افزایش وزن بیشتر اتفاق بیوفتد . هر یک کیلوگرم از وزن برابر است با ۶ کیلوگرم فشاری که به زانو وارد می شود.

_ درست بنشینید : ما ایرانی ها عادت داریم که زمانی که بر روی زمین می نشینیم بیشتر بر روی زانو و یا چهار زانو بنشینیم . این عادت سبب می شود که زانو ها در حالت خمیدگی قرار می گیرند و فشار وزن بدن به زانو ها وارد می شود که سبب بروز مشکلاتی چون آرتروز می شود.

_ کفش پاشنه بلند ممنوع : پوشیدن کفش های پاشنه بلند سبب می شود که پاهایتان در حالت مناسب قرار نگیرد و باعث خمیدگی آنها شود. این خمیدگی باعث ایجاد فشار بر روی زانو ها می شود.

در ادامه :

_ پاهای پرانتزی : یکی از اشکال های زانو که در مدت طولانی سبب ایجاد آرتروز می شود، پا ضربدری یا پا پرانتزی است. البته آرتروز بیشتر در اشخاصی که پا پرانتزی هستند دیده می شود. بنابراین اگر شما هم دارای پاهای پرانتزی شکل هستید بهتر است هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید تا وضعیتتان اصلاح شود.

_ اجسام سنگین را بلند نکنید: بلند کردن اجسام سنگین مانند افزایش وزن است. همه افراد چه جوان یا مسن باید هنگام حمل‌و‌نقل بار دقت کنند. توصیه می‌شود زمانی که خرید می کنید از کیف‌های چرخ‌دار استفاده کنید. بلندکردن جسم سنگین مانند یک ضربه به زانو عمل می‌کند و با تکرار این کار، ضربه‌ها مکرر می‌شود و به تدریج غضروف لایه‌لایه خواهد شد و این آسیب هر بار ضخامت غضروف را کمتر و کمتر می‌کند تا اینکه بیماری آرتروز شروع می‌شود.

_ زیاد ننشینید : افرادی که زیاد روی صندلی می‌نشینند، مانند کسانی که مجبورند در سفر مدتی طولانی‌ روی صندلی بنشینند یا کارمندان و کاربران رایانه، دچار حالتی می‌شوند که در آن، بعد از برخاستن از روی صندلی احساس می‌کنند زانویشان قفل شده و کمی هم درد دارد. بنابراین به این افراد توصیه می‌شود حتما هر ساعت به مدت ۲ تا ۳ دقیقه از جای خود برخیزند و کمی قدم بزنند یا زانوهای خود را ماساژ دهند.